Τετάρτη 13 Μαΐου 2009

Έννοια και βασικές λειτουργίες της βιβλιοθήκης






Η μεγάλη αξία της πληροφορίας στον αιώνα μας δεν αμφισβητείται από κανέναν. Ζούμε στην κοινωνία της γνώσης. Αυτό σημαίνει ότι οφείλουμε να μαθαίνουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας και να αναπτύσσουμε ικανότητες για τη χρήση της πληροφορίας, σε συνθήκες μη κοινωνικού αποκλεισμού, πολιτιστικής διαφύλαξης και διαπολιτισμικού σεβασμού. Έτσι, η “δια βίου μάθηση” και η εκπαίδευση είναι το κλειδί για να δώσουμε σε όλες τις κοινωνικές ομάδες ίσες δυνατότητες για πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία.

Βιβλιοθήκη θα μπορούσαμε με λίγα λόγια να πούμε ότι είναι μία συλλογή βιβλίων , εφημερίδων και περιοδικών. Υπάρχουν και πολλές βιβλιοθήκες που συλλέγουν μη έντυπο πληροφοριακό υλικό όπως χάρτες, βιντεοκασέτες DVD, δίσκους βινυλίου, CD-ROM κ.α. Μπορεί να αποτελεί μια προσωπική βιβλιοθήκη ενός ατόμου, αλλά και μια μεγάλη σε όγκο συλλογή η οποία χρηματοδοτείται και συντηρείται από τις αρχές μιας πόλης ή ενός οργανισμού.

Τελευταία οι βιβλιοθήκες έχουν επεκτείνει τον ρόλο τους πέρα από τα κτήρια όπου στεγάζονται, παρέχοντας πρόσβαση στο κοινό σε βάσεις δεδομένων μέσω διαδικτύου. Συνδυάζοντας, την ηλεκτρονική διαχείρισή δύο διαφορετικών κατηγοριών υλικού: α) έντυπο β)ψηφιακό.

Στο παραδοσιακό περιβάλλον της βιβλιοθήκης, ο επισκέπτης μαθαίνει να διαβάζει και να αναζητά την πληροφορία που επιθυμεί μέσα από τα βιβλία. Το ίδιο συμβαίνει και στη σύγχρονη ψηφιακή βιβλιοθήκη, όπου ο υπολογιστής αντικαθιστά το βιβλίο και το internet αποτελεί το βασικό εργαλείο αναζήτησης.

Οι σύγχρονες βιβλιοθήκες δεν είναι αυτές που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα όπου αποθήκευαν και συντηρούσαν την επιστημονική και πολιτιστική κληρονομιά, αλλά ζωντανοί και ενεργοί οργανισμοί που διαχειρίζονται ένα πολύπλοκο σύστημα πληροφοριών για να το προσφέρουν σε κάθε χρήστη προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες του. Το πολύπλοκο αύτο σύστημα έχει εμπλουτιστεί τα τελευταία χρόνια με τεχνολογικά συστήματα , με οπτικοακουστικά βοηθήματα και με ανθρώπους που γνωρίζουν να χειρίζονται την πληροφορία και να την μετατρέπουν σε ένα ευέλικτο και εύχρηστο εκπαιδευτικό εργαλείο.

Για τις παραγγελίες των βιβλίων πρέπει να τηρείται συστηματικό αρχείο, κατά προτίμηση αποτελούμενο από δελτία που περιέχουν τα βασικά στοιχεία του κάθε βιβλίου. Αντίστοιχο αρχείο πρέπει να τηρείται κατά την παραλαβή των παραγγελθέντων βιβλίων, το λεγόμενο βιβλίο εισαγωγής. Τότε, κάθε βιβλίο που μπαίνει στη βιβλιοθήκη παίρνει έναν μοναδικό αριθμό, τον αύξοντα αριθμό εισαγωγής, σφραγίζεται με τη σφραγίδα της βιβλιοθήκης και ακολουθεί η διαδικασία της ταξινόμησης και της καταλογογράφησής του.

Η ταξινόμηση του υλικού είναι ίσως η βασικότερη εργασία του βιβλιοθηκάριου. Η χρησιμότητά της είναι τεράστια για το χρήστη της βιβλιοθήκης. Μετά την ταξινόμηση ακολουθεί η καταλογογράφηση, κατά την οποία συντάσσονται τα δελτία του καταλόγου της βιβλιοθήκης σύμφωνα με κωδικοποιημένους κανόνες, που αρχίζουν από την επιλογή της πατρότητας μιας έκδοσης και προχωρούν στην καταγραφή των βασικών βιβλιογραφικών στοιχείων της κατά μια μία ορισμένη φόρμα. Αμερικανικές και καναδικές ενώσεις βιβλιοθηκαρίων εκπόνησαν ένα σύστημα κανόνων καταλογογράφησης οι οποίοι έχουν εφαρμοστεί διεθνώς από το 1974. Ο χρήστης, στην προσπάθειά του να βρει πληροφορίες για το θέμα που τον ενδιαφέρει, ψάχνει αρχικά το δελτιοκατάλογο, αναζητώντας τα βιβλία που πιθανόν θα του χρησιμέψουν από τρεις βασικές πλευρές: από το συγγραφέα, από τον τίτλο και από το θέμα τους. Είναι φανερό λοιπόν ότι για κάθε βιβλίο γίνονται πολλά δελτία, τα οποία εντάσονται στο γενικό και στους ειδικούς δελτιοκαταλόγους.

Όπως έχει ήδη γίνει φανερό, ο βιβλιοθηκάριος είναι η ψυχή μιας βιβλιοθήκης. Είναι ο άνθρωπος που θα πρέπει, κατέχοντας καλά την επιστήμη του, να είναι σε θέση, αφού έχει οργανώσει σωστά το υλικό της βιβλιοθήκης, να δώσει κάθε πληροφορία γι' αυτό στους χρήστες, στους πελάτες της. Επίσης, μία βιβλιοθήκη λειτουργεί συνήθως και ως δανειστική. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να υπάρχει μία υποδομή κι ένας μηχανισμός δανεισμού ικανός να εξυπηρετεί τις ανάγκες του κοινού. Για τα βιβλία που δε δανείζονται πρέπει να υπάρχει δυνατότητα παροχής φωτοαντιγράφων. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ιδιαίτερα πως οι παροχές προς τους χρήστες πρέπει να πραγματοποιούνται με υπευθυνότητα, σεβασμό και μεγάλη προσοχή, ιδιαίτερα αν αυτοί είναι μικρά παιδιά, τα οποία είναι ανάγκη να οδηγηθούν με τη βοήθεια του βιβλιοθηκάριου στην φιλαναγνωσία. Το προσωπικό μιας βιβλιοθήκης αποτελείται κυρίως από βιβλιοθηκάριους καθώς και από βοηθητικό προσωπικό (γραμματείς κ.ά.). Ο αριθμός των απασχολούμενων ατόμων εξαρτάται φυσικά από το μέγεθος της βιβλιοθήκης αλλά και από το είδος της. Μία βιβλιοθήκη διοικείται από διευθυντή ή, ανάλογα με το είδος της, από κάποιον βιβλιοθηκάριο, διευθυντή σχολείου κ.λ.π. Συνοψίζοντας, μπορούμε να αναφέρουμε, πως ποσοστό τουλάχιστον 50% του προϋπολογισμού μιας βιβλιοθήκης πρέπει να δαπανάται για τον εμπλουτισμό του υλικού της, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό για μισθούς και άλλες λειτουργικές δαπάνες.



ΠΗΓΗ : http//el.wikipedia.org

www.thessalonikicity.gr

www.e-yliko.gr

www.gzachos.gr

www.cut.ac.cy

http//3gym-serron.sch.gr